Ustalanie uprawnień do specjalnego zasiłku opiekuńczego

KU-88/DŚR
Obowiązuje od: 05.11.2024 r.

• Opis sprawy

Z dniem 1 stycznia 2024 r. został uchylony art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujący zasady przyznawania specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Osoby, które przed dniem 1 stycznia 2024 r. lub po tej dacie nabyły lub nabędą prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r. i za okres co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r. będą uprawnione do specjalnego zasiłku opiekuńczego, będą mogły zachować prawo do przedmiotowego zasiłku na zasadzie ochrony praw nabytych na obowiązujących do 31 grudnia 2023 r. dotychczasowych zasadach przewidzianych w ustawie o świadczeniach rodzinnych - jednak nie dłużej niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane.

Ww. osoby, zachowują prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r. również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Warunkiem zachowania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego jest:

• złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia, a następnie
• złożenie wniosku o specjalny zasiłek opiekuńczy w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r. będzie przysługiwać ww. osobom korzystającym z ochrony praw nabytych również po upływie okresu zasiłkowego na który ten zasiłek przyznany (czyli także na kolejne okresy zasiłkowe) pod warunkiem, że wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego  na nowy okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy (czyli w ciągu 3 miesięcy od dnia 31 października roku kalendarzowego).

Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego.

W przypadku gdy osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyły wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego postępowanie z wniosku o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego zawiesza się do czasu rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.

W przypadku podjęcia zawieszonego postępowania prawo do  specjalnego zasiłku opiekuńczego ustala się po dokonaniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.

Wypłata  specjalnego zasiłku opiekuńczego  podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.

W przypadku odmowy przyznania osobie wymagającej opieki świadczenia wspierającego lub pozostawienia wniosku o to świadczenie bez rozpatrzenia, specjalny zasiłek opiekuńczy wypłaca się od miesiąca, w którym wstrzymano jego wypłatę do końca okresu na jaki je przyznano, jeżeli osoba spełnia warunki określone w ustawie.

W przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba pobierająca  specjalny zasiłek opiekuńczy, zachowuje do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki, prawo odpowiednio do specjalnego zasiłku opiekuńczego.

SPECJALNY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY - PRZEPISY PRAWNE OBOWIĄZUJĄCE DO DNIA 31 GRUDNIA 2023 R.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom jeżeli:

• nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub
• rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej 

w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej 
lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 764,00 zł.

Dochód ustala się na podstawie dochodu z roku poprzedzającego okres zasiłkowy, tzw. bazowego, uwzględniając aktualną sytuację rodziny, czyli utratę dochodu lub jego uzyskanie w roku bazowym i po roku bazowym.  Rokiem bazowym w okresie zasiłkowym 2024/2025 jest rok 2023.

W przypadku utraty dochodu przez członka rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy lub po tym roku, ustalając ich dochód, nie uwzględnia się dochodu utraconego.

W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, ustalając dochód członka rodziny, osiągnięty w tym roku dochód dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód ten był uzyskiwany, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w okresie, na który ustalane lub weryfikowane jest prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego.

W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny, po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy dochód ich ustala się na podstawie dochodu członka rodziny, powiększonego o kwotę osiągniętego dochodu za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w okresie, na który ustalane lub weryfikowane jest prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Utrata dochodu oznacza to utratę dochodu spowodowaną:

• uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego,
• utratą zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
• utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
• utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, renty socjalnej, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia,
• wykreśleniem z rejestru pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania w rozumieniu art. 16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników  lub art. 36aa ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
• utratą zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
• utratą zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń lub utratą świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do świadczeń alimentacyjnych,
• utratą świadczenia rodzicielskiego,
• utratą zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
• utratą stypendium doktoranckiego określonego w art. 209 ust. 1 i 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Uzyskanie dochodu oznacza to uzyskanie dochodu spowodowane:

• zakończeniem urlopu wychowawczego,
• uzyskaniem zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
• uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
• uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, renty socjalnej, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia,
• rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej lub wznowieniem jej wykonywania po okresie zawieszenia w rozumieniu art. 16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników lub art. 36aa ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
• uzyskaniem zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
• uzyskaniem świadczenia rodzicielskiego,
• uzyskaniem zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
• uzyskaniem stypendium doktoranckiego określonego w art. 209 ust. 1 i 7  ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

W razie utraty dochodu prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego ustala się od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła utrata dochodu, nie wcześniej jednak niż od miesiąca złożenia wniosku.

W przypadku gdy uzyskanie dochodu powoduje utratę prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia nie przysługują od miesiąca następującego po pierwszym miesiącu od miesiąca, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu.

Przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu nie stosuje się do dochodu z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i dochodu z tytułu wykreślenia z rejestru lub rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli członek rodziny, utracili dochód z tych tytułów i w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia utraty dochodu, uzyskali dochód u tego samego pracodawcy lub zleceniodawcy, lub zamawiającego dzieło lub ponownie rozpoczęli pozarolniczą działalność gospodarczą.

W przypadku gdy członek rodziny ma zobowiązania alimentacyjne na rzecz osoby spoza rodziny, od dochodu członka rodziny odejmuje się kwotę alimentów zapłaconych na rzecz tej osoby.

W przypadku gdy członek rodziny jest umieszczony w pieczy zastępczej lub w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, ustalając dochód rodziny w przeliczeniu na osobę, nie uwzględnia się osoby umieszczonej w pieczy zastępczej lub w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.

W przypadku ustalania dochodu z gospodarstwa rolnego, przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 18 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym. Dochód ten w 2023 r. wyniósł 5 451 zł.

W przypadku gdy rodzina uzyskuje dochody z gospodarstwa rolnego oraz dochody pozarolnicze, dochody te sumuje się.

Za dochód rodziny osoby wymagającej opieki uważa się dochód następujących członków rodziny:

• w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest małoletnia:

• • osoby wymagającej opieki,
  • rodziców osoby wymagającej opieki,
  • małżonka rodzica osoby wymagającej opieki,
  • osoby, z którą rodzic osoby wymagającej opieki wychowuje wspólne dziecko,
  • pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a-d, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia

- z tym że do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko, a także rodzica osoby wymagającej opieki zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym 
lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz;

• w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest pełnoletnia:

• • osoby wymagającej opieki,
  • małżonka osoby wymagającej opieki,
  • osoby, z którą osoba wymagająca opieki wychowuje wspólne dziecko,
  • pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a-c, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia

- z tym że do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.

W przypadku gdy prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego ustala się na osobę znajdującą się pod opieką opiekuna prawnego lub umieszczoną w rodzinie zastępczej spokrewnionej w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, uwzględnia się dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz dochód osoby wymagającej opieki.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 620,00 zł miesięcznie.

Kwotę specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującego za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.

Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli:

• osoba sprawująca opiekę:

• • ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia,
  • ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,
  • legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; 

• osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji 
  lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
• na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
• na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
• na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Zarejestrowanie w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy lub posiadanie statusu bezrobotnego nie ma wpływu na uprawnienie do specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Organ właściwy lub marszałek województwa odmawiają przyznania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, jeżeli osoba ubiegająca się o ten zasiłek uniemożliwi przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego lub nie udzieli podczas tego wywiadu wyjaśnień co do okoliczności objętych wywiadem.

W razie zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, przysługującego więcej niż jednej osobie sprawującej opiekę nad osobą lub osobami wymagającymi opieki przyznaje się tylko jedno świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, osobie, która pierwsza złożyła wniosek.

W przypadku zbiegu uprawnień do następujących świadczeń:

• świadczenia rodzicielskiego lub
• świadczenia pielęgnacyjnego, lub
• specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub
• dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu  wychowawczego, lub
• zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów

przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną – także w przypadku gdy świadczenia te przysługują w związku z opieką nad różnym osobami.

ZASADY PRZYZNAWANIA ŚWIADCZEŃ DLA OBYWATELI UKRAINY

Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługuje obywatelom Ukrainy przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny
 tj. którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa oraz  obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje odpowiednio na zasadach i w trybie określonych 
w przepisach o świadczeniach rodzinnych, z wyłączeniem warunku posiadania karty pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”. 

Przez obywatela Ukrainy rozumie się także nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego małżonka obywatela Ukrainy, o ile przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.

Ustalając prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego przy ustalaniu dochodu rodziny w przeliczeniu na osobę nie uwzględnia się członka rodziny, który zgodnie z oświadczeniem osoby ubiegającej się 
o te świadczenia, nie przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przysługujące na dziecko świadczenia przysługują także opiekunowi tymczasowemu dziecka, o którym mowa w art. 25 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. 
Opiekun tymczasowy do wniosku powinien dołączyć postanowienie sądu opiekuńczego o ustanowieniu go opiekunem tymczasowym.

• Wykaz niezbędnych dokumentów i formularzy do wypełnienia

• wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego - wg obowiązującego wzoru:
• załącznik do wniosku o specjalny zasiłek opiekuńczy (załącznik należy wypełnić w przypadku gdy w skład rodziny przekracza liczbę 6)
• oświadczenie osoby ubiegającej się czy było wnoszone lub nie było wnoszone odwołanie od orzeczenia o niepełnoprawności lub stopniu niepełnosprawności;
• oświadczenie niezbędne do ustalenia prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego;
• oświadczenie do zgłoszenia wnioskodawcy do ubezpieczenia społecznego/zdrowotnego;
• oświadczenie do zgłoszenia członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego (wypełnić w przypadku chęci zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny: dzieci, współmałżonek);
• formularz (oświadczenie) dla potrzeb ustalenia ustawodawstwa właściwego do wypłaty świadczeń rodzinnych oraz pouczenie do informowania o zmianach w sytuacji rodziny (należy wypełnić w przypadku gdy członek rodziny przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej);
• dokumenty stwierdzające wysokość dochodu rodziny, w tym odpowiednio:

• • oświadczenie wnioskodawcy o dochodach swoich albo członka rodziny osiągniętych w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, innych niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e  i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (oświadczenie należy dołączyć jeśli wnioskodawca lub członek rodziny osiągnął ww. dochód; oświadczenie wypełnia i podpisuje wnioskodawca),
  • zaświadczenie właściwego organu gminy, nakaz płatniczy albo oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy,
  • kserokopia umowy dzierżawy - w przypadku oddania części lub całości znajdującego się w posiadaniu rodziny gospodarstwa rolnego w dzierżawę, na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, albo oddania gospodarstwa rolnego w dzierżawę w związku z pobieraniem renty określonej w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (oryginał do wglądu celem uwierzytelnienia kserokopii),
  • kserokopia umowy o wniesieniu wkładów gruntowych - w przypadku wniesienia gospodarstwa rolnego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną (oryginał do wglądu celem uwierzytelnienia kserokopii),
  • kserokopia odpisu podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub kserokopia odpisu protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub kserokopia odpisu zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem lub innego tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, zobowiązujących do alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną (oryginał do wglądu celem uwierzytelnienia kserokopii),
  • kserokopia przekazów lub przelewów pieniężnych dokumentujących wysokość zapłaconych alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub ugodą zawartą przed mediatorem lub innym tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny (oryginał do wglądu celem uwierzytelnienia kserokopii),
  • w przypadku gdy osoba uprawniona nie otrzymała alimentów albo otrzymała je w wysokości niższej od ustalonej w orzeczeniu sądu, ugodzie sądowej lub ugodzie zawartej przed mediatorem lub innym tytule wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd:
    -  zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów, lub
    -  informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą;
  • oświadczenie lub inny dokument określający datę utraty dochodu oraz wysokość i rodzaj utraconego dochodu,
  • oświadczenie lub inny dokument określający datę uzyskania dochodu oraz wysokość i rodzaj dochodu uzyskanego przez członka rodziny oraz liczbę miesięcy, w których dochód 
    był uzyskiwany – w przypadku uzyskania dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy,
  • oświadczenie lub inny dokument określający datę uzyskania dochodu oraz wysokość i rodzaj dochodu uzyskanego przez członka rodziny za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu - w przypadku uzyskania dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy (wzór zaświadczenia o dochodach),

• kserokopie odpisów zupełnego lub skróconego aktów zgonu rodziców lub kserokopia odpisu podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty lub kserokopia odpisu protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub kserokopia odpisu zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem lub innego tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, zobowiązujących do alimentów (oryginał do wglądu celem uwierzytelnienia kserokopii);
• kserokopia karty pobytu - w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy  z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach  
  lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej (oryginał do wglądu celem uwierzytelnienia kserokopii);
• kserokopia karty pobytu i kserokopia decyzji o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub inny dokument uprawniający cudzoziemca do pobytu 
  na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który uprawnia do wykonywania pracy (oryginał do wglądu celem uwierzytelnienia kserokopii);
• oświadczenia lub inne dokumenty niezbędne do ustalenia prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Wnioski i załączniki w wersji hybrydowej (w języku polskim i ukraińskim)

• wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego;
• oświadczenie wnioskodawcy o dochodach swoich albo członka rodziny osiągniętych w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, innych niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
• oświadczenie wnioskodawcy o wielkości jego gospodarstwa rolnego albo gospodarstwa członka rodziny wyrażonej w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
• oświadczenie wnioskodawcy o nieprzebywaniu jego małżonka lub drugiego rodzica dziecka/dzieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• oświadczenie wnioskodawcy będącego opiekunem tymczasowym;

• Sposób wypełnienia dokumentów

PRZYKŁADOWY WZÓR WYPEŁNIONEGO WNIOSKU

• wzór wypełnionego wniosku o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego KU-88/DŚR/Z1
• wzór wypełnionego oświadczenia o dochodzie niepodlegającym opodatkowaniu KU-88/DŚR/Z2

Najczęściej pojawiające się błędy przy wypełnianiu wniosku o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego:

• nie wpisany adres zamieszkania – ulica, numer domu i numer mieszkania,
• nie uzupełniony skład rodziny osoby sprawującej opiekę oraz skład rodziny wymagającej opieki,
• nie uzupełniona część III wniosku,
• nie wymienione załączniki dołączone do wniosku,
• brak podpisów pod treścią oświadczeń i pouczenia,
• nie wypełnione oświadczenie dotyczące formy płatności.

• Wymagane opłaty, forma i miejsce ich wnoszenia

Nie podlega opłacie skarbowej art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2023 r., poz. 2111 t.j.).

• Terminy składania dokumentów

Wnioski  w sprawie ustalenia prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego  na nowy okres zasiłkowy są przyjmowane od dnia 1 sierpnia danego roku, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną – od dnia 1 lipca danego roku.

W przypadku gdy osoba ubiegająca się o specjalny zasiłek opiekuńczy na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami do dnia 31 sierpnia, ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego  oraz wypłata przysługujących  świadczeń następuje do dnia 30 listopada.

W przypadku gdy osoba ubiegająca się o specjalny zasiłek opiekuńczy na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami od 1 września do dnia 31 października, ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do dnia 31 grudnia.

W przypadku gdy osoba ubiegająca się o specjalny zasiłek opiekuńczy na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami w okresie od 1 listopada do dnia 31 grudnia danego roku, ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do ostatniego dnia lutego następnego roku.

• Miejsce składania dokumentów

Departament Świadczeń Rodzinnych
ul. Jaśminowa 11 
82-300 Elbląg


czynne:
w poniedziałki, środy i czwartki w godz. 7.30 - 15.30 
we wtorki w godz. 7:30 - 16:30
w piątki w godz. 7:30 - 14:30

Wnioski i załączniki mogą być składane drogą elektroniczną http://empatia.mpips.gov.pl

lub za pośrednictwem poczty.

Wnioski i załączniki do wniosku składane w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.

Informację w danej sprawie uzyskają Państwo pod  nr tel. 55 221-21-21.

• Sposób i termin załatwienia

• wydanie decyzji administracyjnej w sprawie ustalenia prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia z uwagi na niedostarczenie wymaganych dokumentów bądź niepoprawienie wniosku w wyznaczonym terminie,
• nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowane – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania

• Tryb odwoławczy

Odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu za pośrednictwem Prezydenta Miasta Elbląga, w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji.

• Informacje dodatkowe

Nie dotyczy.

• Podstawa prawna

PRZEPISY PRAWNE PODSTAWOWE

• art. 16a; art. 24; art. 24a; art. 27 ust. 4 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 323, z późn. zm.) - w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2023 r.
• § 3; § 10 rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2023 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1340)
• § 1 pkt 2; § 1 pkt 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2024 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz. U. z 2024 r., poz. 1238)
• ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 572)
• art. 25; art. 25a; art.26 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (t.j. Dz. U z 2024 r., poz. 167, z późn. zm.)
• art. 63 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r., poz. 1429, z późn. zm)
• art. 1 ustawy z dnia 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r., poz. 1165)
• ustawa z dnia 25 września 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych 
  (Dz. U. z 2024 r., poz. 1494)

PRZEPISY PRAWNE DODATKOWE

• zarządzenie Nr 152/2022 Prezydenta Miasta Elbląga z dnia 7 kwietnia 2022 r. w sprawie wprowadzenia Polityki Bezpieczeństwa Informacji w Urzędzie Miejskim w Elblągu ze zmianami
• rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych (Dz. U. 2011 r.  Nr 14, poz. 67)
• ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 2809, z późn. zm.) w szczególności Tytuł II i III Ustawy
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 listopada 2007 r. sprawie systemów teleinformatycznych stosowanych do realizacji zadań w zakresie świadczeń rodzinnych w urzędach administracji publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 216, poz. 1610)